Украинадагы сугыш аркасында килеп чыккан энергия кризисы Россиягә дә, Европа Союзына да икътисадый яктан зарарлы булырга мөмкин, һәм ахыр чиктә дөнья сәхнәсендә дә зур державалар кимергә мөмкин.Бу сменаның мәгънәсе - әле аңлашылмаган - без тиз арада ике держава хакимияте өстенлек иткән биполяр дөньяга күчәбез кебек: Кытай һәм АКШ.

Әгәр дә без салкын сугыштан соңгы АКШның беркатлы доминантлыгын 1991-нче елдан алып 2008-нче финанс кризисына кадәр дәвам итсәк, без 2008-нче елның февраленнән быелның февраленә кадәр, Рәсәй Украинага һөҗүм иткән чорны квази-мультиполярлык чоры дип саный алабыз. .Кытай тиз үсә иде, ләкин ЕСның икътисади күләме һәм 2008 елга кадәрге үсеш - бу дөньяның иң зур державаларының берсе буларак легитим дәгъва бирде.Рәсәйнең 2003-нче елдан башлап икътисадый яңарышы һәм дәвамлы хәрби көче аны картага урнаштырды.Нью-Делидан Берлинга, Мәскәүгә кадәр лидерлар күптөрлелекне глобаль эшләрнең яңа структурасы дип бәяләделәр.

Рәсәй белән Көнбатыш арасында барган энергия конфликты күп полярлык чоры бетүен аңлата.Рәсәйнең атом коралы арсеналы китмәсә дә, ил үзен Кытай җитәкчелегендәге тәэсир өлкәсендә кече партнер табачак.Энергия кризисының АКШ икътисадына чагыштырмача кечкенә йогынтысы Вашингтон өчен геосәяси яктан салкын уңайлы булачак: Европаның кипүе ахыр чиктә континентны дус дип санаган АКШ көчен киметәчәк.

Арзан энергия - хәзерге икътисадның нигезе.Энергия тармагы, гадәттәгечә, күпчелек алдынгы икътисад өчен тулаем ИДПның кечкенә өлешен генә тәшкил итсә дә, ул инфляциягә һәм куллану тармагы аркасында барлык тармакларга кертү чыгымнарына зур йогынты ясый.

Европа электр һәм табигый газ бәяләре хәзерге 2020-нче елга кадәр булган тарихи уртача күрсәткечнең 10 тапкырга якынрак. Быелгы зур күтәрелеш тулысынча диярлек Россиянең Украинадагы сугышы белән бәйле, гәрчә ул җәйнең эссе һәм корылыгы аркасында көчәйтелгән булса да.2021 елга кадәр, Европа (Бөекбританияне дә кертеп), табигый газның якынча 40 проценты, шулай ук ​​нефть һәм күмер ихтыяҗларының зур өлеше Россия импортына бәйле иде.Халыкара Энергия Агентлыгы хәбәр итүенчә, Украинага һөҗүм итүдән берничә ай алдан, Россия энергия базарларын манипуляцияли һәм табигый газ бәяләрен күтәрә башлый.

Европаның энергиясе гадәти вакытта тулаем төбәк продуктының якынча 2 процентын тәшкил итә, ләкин бәяләр арту аркасында ул якынча 12 процентка күтәрелде.Бу зурлыкның зур чыгымнары Европада күпчелек тармакларның операцияләрне киңәйтүләрен яки бөтенләй ябылуларын аңлата.Алюминий җитештерүчеләр, ашламалар җитештерүчеләр, металл эретүчеләр, пыяла җитештерүчеләр табигый газ бәяләренең аеруча куркыныч астында.Димәк, Европа алдагы елларда тирән рецессия көтә ала, ләкин икътисади бәяләр төгәл төрлечә.

Аңлашылсын өчен: Европа ярлы булмаячак.Аның халкы да бу кышны туңдырмас.Баштагы күрсәткечләр континентның табигый газ куллануны киметү һәм саклагычларын кышка тутыру буенча яхшы эш алып баруын күрсәтә.Германия һәм Франция һәрберсе энергияне кулланучыларга булган өзеклекләрне киметү өчен, зур чыгымнар белән, зур коммуналь хезмәтләрне миллиләштерделәр.

Киресенчә, континент алдында торган реаль куркыныч - әкрен икътисади үсеш аркасында икътисади көндәшлелекне югалту.Арзан газ Россиянең ышанычлылыгына бәйле иде, һәм ул мәңгегә юкка чыкты.Тармак әкренләп көйләнәчәк, ләкин бу күчү вакыт таләп итәчәк, һәм авыр икътисадый күчүгә китерергә мөмкин.

Бу икътисади кайгы-хәсрәтнең чиста энергия күчү яки ЕСның Украинадагы сугыш аркасында килеп чыккан базар өзелүләренә гадәттән тыш хәл белән бернинди бәйләнеше юк.Киресенчә, алар Европаның Россия казылма ягулыкларына, аеруча табигый газга наркоманиясен үстерү өчен үткән карарларын эзләргә мөмкин.Кояш һәм җил кебек яңартыла торган әйберләр, ахыр чиктә, арзан электр белән тәэмин итүдә казылма ягулыкны алыштыра алсалар да, алар табигый газны сәнәгатьтә куллану өчен җиңел алыштыра алмыйлар, бигрәк тә читтән кертелгән сыек газ (LNG), торба газына еш кулланыла торган альтернатива шактый кыйммәтрәк.Кайбер политикларның дәвамлы икътисади давыл өчен чиста энергия күчүен гаепләү омтылышлары урынсыз калдырылды.

Европа өчен начар хәбәр элеккеге тенденцияне берләштерә: 2008 елдан Европа Берлегенең дөнья икътисадындагы өлеше кимеде.АКШ Бөек рецессиядән чагыштырмача тиз торгызылса да, Европа икътисады көчле көрәште.Аларның кайберләре кризиска кадәрге дәрәҗәләргә күтәрелү өчен еллар кирәк булды.Шул ук вакытта Азиянең икътисады Кытайның масштаблы икътисады җитәкчелегендә күз ачып җибәрү темплары белән үсешен дәвам итте.

Бөтендөнья банкы мәгълүматлары буенча, 2009 һәм 2020 еллар арасында ЕСның еллык үсеш темплары уртача 0,48 процент тәшкил итә.Шул ук чорда АКШ үсеш темплары өч тапкыр диярлек югары иде, елына уртача 1,38 процент.Chinaәм Кытай шул ук чорда ел саен 7,36 процент темп белән үсә.Чиста нәтиҗә шунда: Европа Берлегенең глобаль ИДП өлеше 2009 елда АКШ һәм Китайныкыннан зуррак булса да, хәзер ул өчнең иң түбәнсе.

Күптән түгел 2005-нче елда ЕС глобаль тулаем эчке продуктның 20 процентын тәшкил итте.Әгәр дә ЕС икътисады 2023 һәм 2024 елларда 3 процентка кыскарса, аннары пандемиягә кадәр ел саен 0,5 процент үсешен дәвам итсә, калганнары 3 процентка үссә (2030-нчы еллар башында) бу сумманың яртысы гына булачак. пандемиягә кадәрге глобаль уртача).Әгәр 2023 кыш салкын булса һәм киләсе рецессия каты булса, Европаның глобаль ИДП өлеше тагын да тизрәк төшәргә мөмкин.

Иң начаррагы, Европа хәрби көче ягыннан башка көчләрдән күпкә артта кала.Европа илләре дистә еллар дәвамында хәрби чыгымнардан баш тарттылар һәм бу инвестицияләр җитмәүне җиңел каплый алмыйлар.Хәзерге вакытта Европа хәрби чыгымнары - югалтылган вакытны каплау өчен, икътисадның башка өлешләре өчен мөмкинлек бәясенә төшә, потенциаль үсешне арттырырга һәм социаль чыгымнарны кыскарту турында авыр сайлау ясарга мәҗбүр итә.

Россиянең хәле Европа Берлегенә караганда авыррак.Дөрес, ил нефть һәм газ экспортыннан, күбесенчә Азиягә, зур керемнәр җыя.Ләкин, ахыр чиктә, Россиянең нефть һәм газ тармагы төшәргә мөмкин, хәтта Украинадагы сугыш беткәч тә.Россиянең калган икътисады көрәшә, һәм Көнбатыш санкцияләре илнең энергетика тармагын бик кирәк булган техник экспертиза һәм инвестиция финансларыннан мәхрүм итәчәк.

Хәзер Европа Россиягә энергия тәэмин итүчесе буларак ышанычын югалтты, Россиянең бердәнбер тормышка ашырырлык стратегиясе - энергиясен Азия клиентларына сату.Бәхеткә, Азиядә үскән икътисад бик күп.Бәхетсез, Россия өчен аның торба челтәре һәм энергия инфраструктурасы челтәре хәзерге вакытта Европага экспорт өчен төзелгән һәм көнчыгышка җиңел керә алмый.Энергия экспортын үзгәртү өчен Мәскәү өчен еллар һәм миллиардлар кирәк булачак, һәм ул Пекинның финанс шартларында гына була ала.Энергия секторының Кытайга бәйләнеше, мөгаен, киң геосәясәткә күчәчәк, партнерлык, анда Россия көннән-көн кече роль уйный.Россия Президенты Владимир Путинның 15 сентябрьдә Кытайдагы хезмәттәше Си Jinpingзиньпинның Украинадагы сугыш турында "сораулар һәм борчылулар" булуын Пекин белән Мәскәү арасында булган хакимият дифференциалын күрсәтә.

 

Азык-төлек җитмәү, булган әйберләргә югары бәяләр - бу төбәкләрдә энергиягә караганда тагын да зуррак проблема тудырырга мөмкин.Украинадагы сугыш бик күп бодай һәм башка ашлыкның уңышын һәм транспорт юлларын бозды.Мисыр кебек төп азык-төлек импортчылары еш кына азык-төлек чыгымнары арту белән бара торган сәяси тәртипсезлектән борчылырга сәбәпләре бар.

Дөнья сәясәтенең аскы өлеше - без Кытай һәм АКШ ике төп дөнья державасы булган дөньяга таба баруыбыз.Европаның дөнья эшләреннән читтә торуы АКШ мәнфәгатьләренә зыян китерәчәк.Европа, күбесенчә, демократик, капиталистик, һәм кеше хокукларына һәм кагыйдәләргә нигезләнгән халыкара тәртипкә тугры.Европа Берлеге шулай ук ​​куркынычсызлык, мәгълүмат хосусыйлыгы һәм әйләнә-тирә мохит кагыйдәләрен дөнья белән җитәкләде, күпмилләтле корпорацияләрне үз тәртибен Европа стандартларына туры китереп яңартырга мәҗбүр итте.Рәсәйдән читләшү АКШ мәнфәгатьләре өчен уңайрак булып күренергә мөмкин, ләкин бу Путинның (яки аның варисы) илнең дәрәҗәсен һәм абруен югалтуына җимергеч юллар белән бәреп чыгарга мөмкин, хәтта катастрофик.

Европа икътисадын тотрыклыландыру өчен көрәшкәндә, АКШ мөмкин булганда аңа булышырга тиеш, шул исәптән LNG кебек кайбер энергия ресурсларын экспортлап.Моны эшләгәнгә караганда җиңелрәк әйтергә мөмкин: америкалылар үзләренең күтәрелгән энергия чыгымнары турында тулысынча уянмаганнар.АКШ-та табигый газ бәяләре быел өч тапкыр артты һәм АКШ компанияләре Европада һәм Азиядә керемле LNG экспорт базарларына керергә тырышканга, тагын да югарырак күтәрелергә мөмкин.Энергия бәяләре тагын да артса, АКШ сәясәтчеләре Төньяк Америкада энергиянең арзанлыгын саклап калу өчен экспортны чикләү өчен басым ясыйлар.

Зәгыйфь Европа белән очрашканда, АКШ политикаторлары Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Бөтендөнья Сәүдә Оешмасы һәм Халыкара Валюта Фонды кебек халыкара оешмаларда шундый ук икътисади союздашларның киң түгәрәген үстерергә теләрләр.Бу Indiaиндстан, Бразилия, Индонезия кебек урта көчләрнең зуррак йөрешен аңлатырга мөмкин.Шулай да, Европаны алыштыру авыр кебек.АКШ континент белән уртак икътисадый кызыксынулардан һәм аңлашулардан дистә еллар дәвамында файда күрде.Хәзерге вакытта Европаның икътисади авырлыгы кимегәндә, АКШ киң демократияне яклаучы халыкара тәртип өчен аның карашына катгый каршылык күрсәтәчәк.